Op 14 mei 2025 publiceerde de Europese Centrale Bank (ECB) een belangrijke update over haar aanpak van het ICAAP – het interne kapitaalbeoordelingsproces dat banken verplicht zijn in te richten. De toon is helder: ICAAP is niet langer een jaarlijkse rapportageverplichting, maar een structureel onderdeel van het toezicht, met een nadruk op kwaliteit, inhoud en strategische diepgang.
Wat betekent ICAAP in de praktijk?
Het ICAAP helpt een bank te bepalen of zij voldoende kapitaal heeft om alle materiële risico’s te kunnen dragen – ook in ongunstige omstandigheden. Het is geen optelsom van cijfers, maar een integrale beoordeling van strategie, risicobeheer en toekomstbestendigheid. De ECB kijkt daarbij door twee brillen: voldoet de bank aan alle wettelijke eisen (het normatieve perspectief) én is er ook economisch gezien genoeg intern kapitaal om onverwachte verliezen op te vangen?
Deze dubbele benadering blijft ongewijzigd, maar de manier waarop de ECB toetst, is veranderd. De nadruk verschuift van controle achteraf naar een doorlopende dialoog en vroegtijdige risicosignalering.
Wat is er veranderd in 2025?
De ECB heeft haar beoordelingskader rond ICAAP aangescherpt en verbonden aan haar bredere SREP-hervorming. Eén van de grootste wijzigingen is de overstap naar een meerjarige toezichtstrategie. Waar eerder jaarlijks het volledige ICAAP-pakket opnieuw werd ingediend, kijken de Joint Supervisory Teams (JST’s) nu verspreid over meerdere jaren naar verschillende onderdelen van het proces. Dit verlaagt de administratieve last en verhoogt de diepgang van de analyse.
Toch zijn sommige onderdelen – zoals de kapitaalplannen en de scenarioanalyses – zó cruciaal voor de weerbaarheid van banken dat deze wel jaarlijks beoordeeld blijven worden. Het gaat daarbij niet alleen om financiële stressscenario’s, maar ook om lange termijn ontwikkelingen en geopolitieke risico’s.
Daarnaast krijgen banken de ruimte om gedurende het jaar geüpdatete ICAAP-documentatie aan te leveren, bijvoorbeeld na een reorganisatie of bij nieuwe risicovolle activiteiten. Dit maakt het proces dynamischer en zorgt ervoor dat relevante veranderingen sneller bij de toezichthouder op tafel liggen.
Een ander opvallend punt in de nieuwe aanpak is de aandacht voor datakwaliteit. De ECB wil beter begrijpen hoe banken data verzamelen, beheren en gebruiken voor hun risicomanagement en kapitaaltoewijzing. Omdat beslissingen in alle risicodomeinen hierop worden gebaseerd, wordt dit een centrale toetssteen in het toezicht op governance en beheersing.
Waarom dit nú zo belangrijk is
Een goed ingericht ICAAP is meer dan compliance. Het helpt een bank strategisch koers te houden in onzekere tijden. Het geeft bestuurders en toezichthouders beter zicht op kwetsbaarheden, op de veerkracht van het verdienmodel, en op hoe kapitaalbuffers zich verhouden tot de risico’s die de organisatie écht loopt. En niet onbelangrijk: het biedt ruimte voor een volwassen gesprek met de toezichthouder, gebaseerd op inhoud en inzicht.
Wat vraagt dit van jouw organisatie?
Het vraagt om leiderschap, samenwerking tussen risk, finance en strategie, en vooral ook: durf. Durf om de onderstroom te benoemen, om lastige vragen te stellen, en om het ICAAP niet te parkeren bij een stafafdeling, maar te integreren in het hart van de besluitvorming.
🔹 Wil je je ICAAP en/of je risk governance versterken of doorlichten?
Als interim risk- en verandermanager help ik financiële instellingen bij het herinrichten van hun ICAAP, het scherp krijgen van risico’s, en het bouwen van een robuuste kapitaalstrategie. Praktisch én strategisch. Neem contact op via www.creditrisk.nl voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek of via www.financialtrendwatcher.com voor een keynote over dit onderwerp.
Bron:
ICAAP: enhanced supervisory assessment for stronger capital management in banks
Banken en strategie
Reactie plaatsen
Reacties